Günlük hayatımızın hemen hemen her noktasında yer alan ve endüstride önemli bir yere sahip olan kauçuk dayanıklı ve esnek bir malzemedir. Ayakkabıdan otomobil tekerleklerine, kırtasiye araçlarından tekstil ürünlerine kadar geniş bir kullanım alanı vardır.

Kauçuk Nedir?

Doğal bir madde olan kauçuk, kauçuk ağacından elde edilir. Bu ağacın kabuğunda özel bıçaklarla V şeklinde yarıklar elde edilir. Bu yarıklardan akan süt görünümüne sahip ve lateks olarak bilinen madde toplanır.

Lateksin yaklaşık %30’u kauçuktan oluşuyor. Geriye kalan kısmı su, protein, reçine, kül ve şeker gibi maddeleri içeriyor. Akan sıvının akışkanlığının devamı için koruyucu maddeler eklenir. Bu sıvıdan saf kauçuğu elde etmek için sıvıya ilk olarak asetik asit ya da formik asit çözeltisi eklenir. Sonrasında koagülant maddeler eklenerek istenmeyen maddeler ve devamında su uzaklaştırılır. Elde edilen kauçuğun lastik haline gelebilmesi için kauçuk yüksek sıcaklıkta kükürt ile etkileştirilir ve elde edilen madde tabaka haline getirilir.

Kauçuğun Özellikleri Nelerdir?

Kauçuk yüksek elastikiyeti sayesinde birçok kullanım alanına sahiptir. Eriyen maddeden elde edilen yağ daha sonraki işlemlerde çözücü olarak kullanılır. Halk arasında yaygın ismi saf lastik olan kauçuktan elde edilen lastiklerin tamamına yakını saf özelliktedir.

Kauçuk ısıtılınca yumuşar. 180 derecede yapışkan hale gelir ve 220 derecede ise erir. Daha sonra damıtılma işlemiyle birlikte kauçuk yağı elde edilir ve bu yağ kauçuğun çözücüsü olarak kullanılır. Bunların yanı sıra kauçuk elektrik akımı için iletken değildir ve bundan dolayı yalıtma-izolasyon gibi alanlarda yaygın olarak kullanılabilir. Kauçuğun bir diğer önemli özelliği ise plastik hale geçebilmesidir.

Kauçuğun havadan oksijen alması kauçuğun eskimesine yol açar. Kauçuğun başlangıç olarak yüzeyi yapışkan olur, sonra sertleşmeye ve çatlamaya başlar. Alev ve ketonlar kauçuğa etki etmezler.

Her yıl yaklaşık 4 milyon ton doğal kauçuk ve 7 milyon ton sentetik kauçuk, dünya genelindeki günlük temellerde kullandığımız 50.000’den fazla farklı ürün elde etmek için üretiliyor. Bisiklet, otomobil, kamyon, uçak, traktör ve hafriyat makinelerinde kullanılıyor.

Bunların dışında su geçirmez giyecekler, ayakkabı, eldiven, sıhhi eşyalar, döşeme malzemesi ve oyuncak gibi birçok malzemenin üretiminde kullanılıyor. Kauçuk eriyiğinden ayrıca yapıştırıcı olarak da yararlanılabiliyor. Yumuşaklık, dayanıklılık, yapıştırıcılık, su ve hava geçirmeme özelliği nedeniyle önemli bir ürün olması nedeniyle elektriği iletmediği için yalıtma ve izolasyon gibi alanlarda da sıkça tercih ediliyor.

Günümüzde kauçuk ahşap kadar yaygın olarak kullanılıyor. Büyük oranda mukavemet, uzun ömür, su direnci ve ısı direnci gibi özelliklerinden dolayı bu malzeme lastik üretimi için oldukça idealdir. Ancak kauçuk üretiminin önemli bir kısmı otomotiv sektöründe kullanılıyor. Güvenilir bir ürün olan kauçuk birçok alanda tercih edilmesi bakımından değerli bir maddedir.